Hồi ký lịch sử của ông Lữ Văn Bảy: Hòang Sa - tường trình 34 năm sau
Bùi Thanh (nguyên Phó Tổng Biên tập báo Tuổi trẻ)
Xem thêm:
Ngày này, 37 năm trước Tưởng nhớ sự kiện Hoàng Sa 1974 (Blog kienthanh)
Xem loạt bài “Hoàng Sa – tường trình 35 năm sau“:
>> Hoàng Sa – tường trình 35 năm sau – Kỳ 2: Biển động (Tuổi trẻ)>> Hoàng Sa – tường trình 35 năm sau – 30 phút và 35 năm (Tuổi trẻ)
Xem toàn bộ bài viết:
Được phép của ông , tôi đưa lên blog những hồi ức 34 năm truớc, những sự việc được ông ghi lại trong một quyển vở học trò. Tôi, Bùi Thanh, đã rơi nước mắt khi đọc những dòng chữ của ông. Ông nói: "Tôi sợ các bạn trẻ quên nó, vì không biết và khong nhớ gì về nó".
Ông Lữ Công Bảy
Kỳ 1: Biển độngKhi tôi ghi lại những dòng hồi ký này thì sự việc đã xảy ra 34 năm (19.1.1974 - 19.1.2008). Đã 34 năm trôi qua, những gì mà tận mắt tôi đã chứng kiến, những gì mà tôi đã trực tiếp tham gia trong trận hải chiến với hải quân Trung Quốc tại quần đảo Hoàng Sa ngày 19-1-1974 vẫn không phai mờ trong tâm trí tôi.
Hôm nay tôi ghi lại hồi ký này để tưởng niệm các chiến sĩ hải quân VN đã hi sinh vì nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, bảo vệ phần đất mà tổ tiên ta đã khai phá và giữ gìn .
Lúc bấy giờ tôi chỉ là thượng sĩ giám lộ (giám sát lộ trình - hàng hải) trên khu trục hạm Trần Khánh Dư HQ4 (chiến hạm tối tân nhất của hải quân Sài Gòn thời bấy giờ) với chức danh hạ sĩ quan phụ tá trưởng ngành giám lộ, kiêm hạ sĩ quan phụ tá trưởng khối hành quân. Với chức danh đó lúc nào (trong nhiệm sở tác chiến hay hải hành) tôi phải có mặt thường xuyên trên đài chỉ huy (ĐCH), thường xuyên bên hạm trưởng Vũ Hữu San (Hải quân trung tá), hải quân đại úy Diên trưởng khối hành quân HQ, trung úy Ria trưởng ngành Hàng hải cùng một số đồng nghiệp ngành giám lộ.
Nhiệm vụ của anh em chúng tôi là ghi lại nhật ký tác chiến, nhật ký hàng hải, xác định vị trí của chiến hạm và đồng thời nhận và chuyển những tài liệu bằng đèn và cờ.
….Hôm ấy, gió mùa đông Bắc thổi mạnh trên biển Đông. Biển động mạnh. Chiến hạm chúng tôi đang tuần tiễu vùng biển Quảng Ngãi từ Sa Huỳnh đến Cù lao Ré (đảo Lý Sơn). Đây đã là ngày thứ 14 lênh đênh trên biển. Chỉ còn một ngày nữa chiến hạm sẽ được về Đà Nẵng nghĩ bến, anh em thủy thủ đoàn rộn ràng nghĩ đến ngày được vào đất liền gặp lại bạn bè đang trông chờ ngóng đợi.
Chưa kịp dùng cơm trưa thì từ Trung tâm truyền tin đưa lên Đài chỉ huy một công điện thượng khẩn lệnh cho tàu về ngay Đà Nẵng. 17 giờ tàu về đến Quân cảng Đà Nẵng (cảng Tiên Sa). Vừa cặp vào cầu tàu thì được lệnh tháo dây ra ngoài neo. Hạm trưởng San và đại úy Diên được lệnh lên họp khẩn cấp ở Trung tâm hành quân Bộ tư lệnh hải quân vùng 1 duyên hải (BTL/HQ/VIZH). Rồi từ BTL/VIZH hạm trưởng điện về tàu lệnh cho ban ẩm thực lên bờ đi chợ (tiếp tế lương thực, thực phẩm).
20 giờ hạm trưởng San về tàu. Lệnh cấm trại 100% được ban ra không ai được rời tàu. Ban cơ khí chuẩn bị bắt ống để nhận dầu và nước ngọt, đến 21 giờ hai GMC chở một trung đội với đầy đủ vũ khí đạn dược. Lần đầu tiên trước mắt tôi được chứng kiến một toán quân lạ lùng. Sau một hồi dọ hỏi tôi mới biết đây là “lực lượng biệt hải”
Tôi được lệnh từ đại úy Diên chuẩn bị hải đồ đi Hoàng Sa . 23 giờ tàu rời cảng Tiên Sa trực chỉ Hoàng Sa.
* Ngày N+1
11h30 ngày 16-1 khu trục hạm Trần Khánh Dư HQ 4 đã có mặt tại quần đảo Hoàng Sa, trước đó ngày 15-1 Tuần dương hạm Lý Thường Kiệt HQ 16 do HQ trung tá Lê Văn Thự làm hạm trưởng cũng đã có mặt tại Hoàng Sa.
HQ4 tiến gần đảo Dunican . Còi tác chiến vang lên, tất cả thủy đoàn đã sẵn sàng ở vị trí chiến đấu. 14 giờ, trung đội biệt hải được lệnh rời tàu trên ba xuồng cao su, 20 phút sau trung đội biệt hải đã đổ bộ lên rìa đảo an toàn, và nhận lệnh tiến sâu vào đảo lục soát.
Báo cáo từ toàn quân gởi về không phát hiện gì ngoài vài nấm mộ hình như mới đắp, đầu mộ không có bia ,chỉ có cọc gỗ và bảng gỗ đóng trước đầu mộ ghi bằng chữ tàu, với ngày sinh và ngày chết rất lâu đời hàng mấy chục năm về trước. Các chiến sĩ biệt hải được lệnh đào bới các nấm mộ giả lên, chẳng thấy xương cốt gì cả. Đây là những nấm mộ ngụy tạo mà ai đó đã dựng lên để chứng tỏ có người TQ đã sống và chết trên đảo mà thôi.16g30 lực lượng biệt hải được lệnh rút về tàu.
Đến buổi chiều, phòng chiến báo theo dõi qua hệ thống radar tầm sa đã phát hiện hai mục tiêu trên biển đang di chuyển đến quần đảo Hoàng Sa. Từ nóc đài chỉ huy, các bộ phận quan sát bằng ống dòm đã nhìn thấy hai tàu chiến lạ. Trung tâm chiến báo được lệnh theo dõi và báo cáo thường xuyên mọi hoạt động, hướng đi, khoảng cách của hai tàu trên.
Đêm 16 rạng 17-1 bình yên
Tàu đánh cá vũ trang Trung Quốc chặn đường tàu VN trên đường ra Hoàng Sa – Ảnh tư liệu
* Ngày N+2Sáng 17-1, chiến hạm HQ 4 của chúng tôi tiến về đảo Kim Tiền (Money). Lúc 8 giờ , trung đội biệt hải được lệnh đổ bộ lên đảo. Sau khi lục soát, chỉ phát hiện những nấm một mới đắp không hài cốt y như ở đảo Duncan.
Đến 11 giờ đài khí tượng và quân đồn trú đảo Hoàng Sa báo cáo có hai tàu đánh cá vũ trang mang cờ Trung Quốc xâm nhập và tiến gần đến đảo Hoàng Sa , HQ 4 và HQ 16 được lệnh tiến về đảo Hoàng Sa. Khi tiến đến gần tàu đánh cá vũ trang của TQ, HQ 4 dùng tín hiệu cảnh báo và đuổi đi, nhưng cả hai tàu đánh cá cố tình khiêu chiến.
HQ 4 tiến đến gần 1 tàu đánh cá TQ trên tàu có khoảng 30 thuyền viên mặc đồng phục màu xanh dương đậm. Tàu được trang bị 2 thượng liên (1 đằng trước mũi và 1 đằng sau lái tài) ngoài ra có rất nhiều AK 47. Tàu HQ4 của chúng tôi quyết định áp sát mạn tàu đánh cá TQ để xua đuổi.
Hai bên đánh nhau bằng ...vỏ mồm. Thấy không tác dụng, HQ 4 lùi ra dùng mũi tàu ủi thẳng vào phòng lái tàu đánh cá, mũi HQ 4 và neo mũi vướng vào cửa và hành lang phòng lái làm gãy hành lang và cong cửa phòng lái của tàu TQ. Trước thái độ cương quyết của hải quân VN, địch vội vàng tháo lui. Chiến hạm HQ 16 cũng quyết liệt xua đuổi tàu đánh cá vũ trang còn lại.
Đêm 17 rạng 18-1 một đêm cực kỳ căng thẳng. Còi nhiệm sở tác chiến báo động suốt đêm. Chiến hạm và tàu đánh cá vũ trang TQ tăng cường và cố tình khiêu khích, tiến sâu vào lãnh hải Hoàng Sa. HQ 4 và HQ 16 dùng tín hiệu cảnh cáo, tàu chiến TQ dùng tín hiệu đèn đáp trả . Nội dung bằng tiến Anh được chúng tôi ghi lại và dịch ra như sau:
- Chiến hạm HQ 4: Đây là lãnh hải của Việt Nam. Yêu cầu các anh hãy rời khỏi đây ngay !
- Tàu chiến TQ: Từ ngàn xưa mọi người đều biết đây là lãnh hải của Cộng hòa ND Trung Hoa. Yêu cầu các người rời khỏi đây ngay.
- HQ 4: từ 1802 Vua Gia Long đã xác nhận chủ quyền quần đảo là của Việt Nam. Yêu cầu các anh phải rời khỏi nơi đây ngay.
Phía TQ vẫn đáp trả như câu trước.
Kỳ 2: Những giây phút chưa từng có
Ngày N+3:
Sáng 18-1, tuần dương hạm Trần Bình Trọng HQ 5, do hải quân trung tá Phạm Trọng Quỳnh làm hạm trưởng, ra Hòang Sa. Cùng đi trên HQ 5 có đại tá Hà Văn Ngạc chỉ huy trưởng lực lượng bảo vệ Hoàng Sa. Ngòai ra, đi theo tàu có một trung đội người nhái (lực lượng đặc biệt của hải quân).
Chiều 18-1 lúc 15g30 lệnh đại tá Ngạc cho ba chiến hạm sắp đội hình hàng dọc tiến thẳng về đảo Duy Mộng.
Sơ đồ các hướng tấn công trận hải chiến Hoàng Sa ngày 19-1-1974
Khỏang 16g, có 4 tàu TQ bắt đầu khiêu khích, cắt đường ngang mũi HQ 4 và HQ 16. Đội hình bị chia cắt không thể tiến lên được vì các tàu rất gần nhau, các khẩu đại bác sẵn sàng nhả đạn nhưng không ai được lệnh nổ súng. Không tiến lên được 3 tàu chiến VN được lệnh quay về ngoài đảo Hoàng Sa.Đêm 18 rạng ngày 19-1 tàu chiến và tàu đánh cá vũ trang TQ vẫn tiếp tục khiêu khích , tiến đến gần đảo Hoàng Sa. Tín hiệu bằng đèn vẫn tiếp tục chuyển và nhận qua lại. Những tín hiệu vẫn lập luận như đêm hôm trước, tình hình căng thẳng và kéo dài. Chiến hạm HQ 4 phải dùng còi hơi thật to và đèn hồ quang trên nóc đài chỉ huy rọi thẳng vào đội hình tàu TQ. Khi tàu TQ rút lui về hướng Bắc tình hình dịu hơn.
Đêm ấy, bầu trời Hoàng Sa không ánh trăng sao, trời tối đen như mực (nhằm 28 tháng chạp). Tất cả ba tàu chiến VN đều được lệnh trong tư thế Zebra (không để lọt ánh sáng ra ngoài).
Đến nửa đêm, hộ tống hạm Nhật Tảo HQ 10, do hải quân thiếu tá Ngụy Văn Thà làm hạm trưởng, đã ra đến đảo tăng cường cho lực lượng bảo vệ Hoàng Sa.
2 giờ sáng ngày 19-1, HQ 4 và HQ 5 được lệnh quay về Đà Nẵng để đánh lạc hướng theo dõi của radar tàu địch. Cách Hoàng Sa 25 hải lý thì ngoặc về phía Nam, vòng ra ngoài và hướng về phía Nam đảo Draymond (Duy Mộng). Trong khi đó khoảng 5 giờ sáng HQ 16 và HQ 10 được lệnh hướng về đảo Duy Mộng từ mặt tây Bắc để thu hút tàu TQ.
Khu trục hạm Trần Khánh Dư HQ-4 – một trong bốn tàu tham gia trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974 – Ảnh tư liệu
Ngày N+4: Vào lúc 6g sáng, tàu HQ 4 đã tiến sát đảo Duy Mộng và trung đội biệt hải được lệnh đổ bộ khẩn cấp lên đảo. Không một tàu chiến nào của TQ phát hiện được HQ 4 và HQ 5.
Khi gần đến đảo, bằng ống dòm và mắt thường từ ĐCH chúng tôi đã phát hiện doanh trại và cột cờ có cờ TQ (trước đây hơn 1 tháng HQ 4 trong một chuyến khảo sát quần đảo Hoàng Sa đã không phát hiện gì ngoài chai lọ trôi tấp lên bãi cát). Hai mươi phút sau lực lượng biệt hải đã đổ bộ lên đảo (mặt Đông Nam). Lực lượng đổ bộ cắm cờ VN lên bờ cát và hóc đá, rồi khẩn cấp tiến vào bên trong đảo.
Trong khi đó, lực lượng người nhái vẫn còn ngoài xa chưa vào được vì HQ 5 không thể vào sát bờ, vì gió mùa Đông Bắc thổi khá mạnh, các xuồng cao su bị sóng gió giật không vào bờ được . HQ 5 phải thả tàu cứu hộ xuống để kéo các xuồng cao su vào bờ. Lúc đó đã gần 8 giờ, nhưng từ rìa đảo muốn vào bên trong phải lội qua một đầm nước, có nơi nước lên tới tận ngực. Các chiến sĩ người nhái đang cố gắng lội qua nhưng rất chậm chạp. Từ ĐCH bộ phận quan sát chúng tôi đã phát hiện một tàu địch đã đổ bộ 1 đội quân đông đảo lên phía bắc đảo, hàng trăm quân TQ đang vào đảo rất nhanh vì xuôi gió.
Thế rồi báo cáo bất lợi dồn dập gởi về ĐCH tàu HQ 4. Nhóm biệt hải đang đối mặt với lực lượng địch cả 2 phía. Một số đông quân TQ núp sau các tảng đá chĩa thẳng mũi súng vào đội hình biệt hải. Nếu nổ súng thì cả trung đội biệt hải sẽ bị tiêu diệt vì ta đang ở ngoài trời còn địch thì núp trong các phiến đá .
Sau một hồi cân nhắc, lực lượng BH và lực lượng người nhái được lệnh rút về tàu. Khi đội biệt hải đã rút về HQ 4 an toàn thì lực lượng người nhái vẫn còn lội bì bõm trong đầm nước cạn, vũ khí phải đưa lên khỏi đầu. Trên mặt biển đã thấy HQ 16 và HQ 10 đang tiến về rìa Tây Nam đảo theo sau là bốn tàu chiến TQ đang tiến vào đội hình của ta.
Phía Bắc đảo tàu TQ cũng đang cho đổ người ồ ạt lên đảo. 18g30 một loạt đạn thượng liên và cối 82 bắn vào đội hình người nhái VN, làm 1 sĩ quan tử thương và 3 bị thương. Tình hình hết sức căng thẳng, nhưng chỉ huy mặt trận không thể ra lệnh nổ súng vì lực lượng người nhái đang ở vị trí cực kỳ nguy hiểm.
Tuần dương hạm Trần Bình Trọng HQ-5 – Ảnh tư liệu
Chúng tôi hết sức đau lòng khi chứng kiến tình cảnh lực lượng người nhái lúc đó. Dù được lệnh rút nhanh ra rìa đảo, nhưng họ không thể bỏ lại các đồng đội, nên một số binh sĩ quay lại tìm xác đồng đội kéo lên và dìu ra rìa đảo. Đến 9g45 lực lượng người nhái mới ra được tàu HQ 4. Lúc đó sát bên HQ 4 là hai tàu chiến TQ mang số liệu 274 và 278 sơn màu xám đen trang bị đại bác 100 ly và nhiều đại bác 37 ly. Các khẩu súng đang chĩa thẳng vào HQ 4.
Các tín hiệu bằng đèn hiệu được liên tục chuyển đến HQ 4. Chúng tôi nhận những tín hiệu từ tàu TQ và trình cho hạm trưởng San. Hạm trưởng đưa sang trung úy Huệ dịch .
Nghe xong nội dung, Hạm trưởng Vũ Hữu San tức thì đỏ mặt, quát tháo ầm ĩ , rồi đầy căm giận, ông đưa nắm đấm sang hướng tàu địch (rất gần).
Quay sang chúng tôi, ông ra lệnh không nhận tín hiệu từ tàu TQ nữa và thốt câu “ĐM, bọn bố láo !”.
Kỳ 3: Tử chiến !
Vào thời điểm hết sức căng thẳng này, việc thông tin liên lạc giữa lực lượng bảo vệ Hoàng Sa và Bộ tư lệnh vùng 1 duyên hải đã bị đứt. Tần số liên lạc bị phá rối, trên hệ thống bộ đàm chỉ nghe toàn tiếng Hoa . Đại tá Hà Văn Ngạc, lúc đó đang ở trên chiến hạm HQ 5, được tòan quyền hành động. (Quyết định nổ súng được thực hiện sau cuộc điện đàm giữa đại tá Ngạc và tư lệnh hải quân vùng 1 Hồ Văn Kỳ Thọai. Thế còn tư lệnh Hải quân VNCH đang ở đâu ? Ông ấy- đề đốc Trần Văn Chơn- đang ở trên… trời. Tướng Chơn đang ngồi trên chuyến bay ra Đà Nẵng. Lúc ông tới căn cứ hải quân, mọi việc đã xong xuôi – BT)
Đại tá Ngạc ra lệnh: chuyển bốn tàu theo đội hình hàng dọc (Formation - one) theo tín hiệu cờ của khối Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để giữ bí mật ; khi tín hiệu cờ chuyển sang Formation - two (đội hình hàng ngang) tất cả các khẩu đại bác hướng lên đảo; khi nhận lệnh bắn thì tất cả khai hỏa lên đảo dọn đường lập đầu cầu để biệt hải và người nhái đổ bộ chiếm lại đảo.
Hạm trưởng San bực bội trước lệnh này. Trước khi chuẩn bị nổ súng đại tá Ngạc có hỏi ý kiến từng hạm trưởng. Đến khi hỏi ý kiến HQ 4, hạm trưởng Vũ Hữu San gằn từng tiếng trong bộ đàm: “Trình đại bàng, tôi là quân nhân, tôi chấp hành quân lệnh nhưng hiện nay nước cờ đã bị lộ, không còn yếu tố bất ngờ, muốn đổ bộ lên chiếm đảo trước mắt phải tiêu diệt lực lượng trên biển trước khi tính đến việc đổ quân, hiện nay tàu địch gấp đôi tàu ta, quân địch đã đổ bộ từ sáng đến giờ đầy trên đảo, ta chỉ có 2 trung đội thì làm sao thành công được ”, rồi ông nói tiếp: “Tôi là quân nhân tôi chấp nhận hi sinh vì tổ quốc nhưng…”. Rồi ông cúp máy và ra lệnh “tất cả các khẩu súng nhắm thẳng vào tàu địch “
Đúng 10g20 , bốn chiến hạm HQ4, HQ5, HQ10, HQ16 đồng loạt khai hỏa. Như đã chuẩn bị trước, hạm trưởng San ra lệnh “bắn” đồng thời ông cũng ra lệnh (lúc đó máy tàu đang ở vị trí stop) hai máy tiến Full (bỏ qua thông lệ tiến 1, tiến 2, tiến 3) hết tay lái sang phải... Chiến hạm di chuyển với tốc độ cực nhanh, khói đen bốc lên ngùn ngụt, thân tàu rung lên bần bật vì trúng đạn, vì tiếng dội của các khẩu đại bác vừa khai hỏa.
Chiến hạm HQ 4 chạy uốn lượn như con rắn, hết phải rồi hết trái nên đã tránh được loạt đạn đại bác đầu tiên của địch. Thế rồi, các cột nước bùng lên, đạn rít xung quanh tàu vèo vèo. Một mảnh đạn phạt lủng đài chỉ huy, văng ra trúng chân trung úy Ria đang cố gắng theo dõi tàu địch qua màn hình radar. Thượng sĩ giám lộ Ry trúng mảnh đạn nơi cánh tay trái. Hạ sĩ giám lộ Phấn ,xạ thủ đại liên 30 trên nóc ĐCH, bị thương nơi ngực, máu thấm đỏ cả áo. Tiếng la ơi ới của các nơi bị thương vọng lên ĐCH.
Tuy nhiên chiến hạm HQ 4 vẫn vững vàng trong cuộc hải chiến . Đài quan sát trên nóc báo cáo có địch đang đuổi theo. Tôi nhìn ra phía sau vừa thấy 2 tàu địch thì từ mạn phải HQ 5 cắt đuôi HQ 4 phóng thẳng vào 2 tàu địch. Những khối cầu lửa từ mũi HQ 5 bắn ra (đại bác 127 ly) bay thẳng vào tàu địch. Một chiếc trúng đạn bốc cháy, một chiếc quay ngang và sau đó lãnh đủ hàng loạt đạn từ HQ 4.
Không thấy một tàu địch nào, cũng không thấy HQ 16 và HQ 10 đâu cả. Ngay lúc đó HQ 5 cho biết ụ tháp đại bác 127 ly đã bị trúng đạn, 3 quân nhân tử thương 2 bị thương nặng. Liên lạc mãi với HQ 16 và HQ 10 không được.
Thật ra ngay từ loạt đạn đầu tiên HQ 10 đã bị loại khỏi vòng chiến vì HQ 10 nhỏ, cũ kỹ các khẩu đại bác xoay trở bằng tay nên bị trúng liền 2 quả 100 ly từ tàu địch .Trong bộ đàm tôi đã nghe tiếng bạn tôi ,trinh sát giám lộ Vương Thương, báo cáo HQ 10 đã bị trúng đạn. Hạm trưởng Thà đứt đầu, hạm phó Trí trọng thương ngay bụng sĩ quan , hạ sĩ quan và thủy thủ trên ĐCH đều bị tử thương và bị thương.
Riêng Vương Thương bị mảnh đạn cắt ngang mông trái, máu ra nhiều nhưng vẫn còn tỉnh táo, báo tình hình về soái hạm HQ5. Anh cùng 21 quân nhân xuống được bè cứu sinh và sau 2 ngày đêm được một thương thuyền Hà Lan cứu đưa về Đà Nẵng. Nhưng Vương Thương đã chết trên bè vì máu ra quá nhiều . Anh ra đi trước ngày tổ chức làm đám cưới. Lẻ ra anh đã được về phép cưới vợ. Giấy phép đã cầm trên tay, nhưng hạm trưởng Ngụy Văn Thà động viên anh ở lại, vì anh đã quá rành vùng quần đảo Hoàng Sa. Anh đã theo tàu ra Hoàng Sa như ăn cơm bữa, hải đảo xa xôi nào cũng lưu dấu bước chân anh. Nay vì tổ quốc , anh đã thanh thản ra đi, bỏ lại người vợ chưa cưới nơi cố đô Huế.
HQ 4 và HQ 5 quay đầu về hướng Nam. Sau đó 1 giờ không còn thấy HQ 5 ở đâu. HQ 5 do máy yếu và một máy bị sự cố chưa kịp khắc phục, nên “rớt” lại đâu đó. Trên biển trở nên HQ 4 lẻ loi một mình. Hạm trưởng San vẻ một đường trực chỉ về Đà Nẵng.
Bây giờ tôi mới rời được ĐCH. Trên hành lang xuống nơi nghỉ ngơi, tôi đã chứng kiến một sự kinh khủng sau chiến trận. Hành lang dưới tàu tanh đến ngộp thở: mùi máu, mùi cồn, bông băng… mấy ngày liền không có thời gian thu dọn. Hơn 130 thủy thủ đoàn bám chặt vị trí chiến đấu giờ đều mệt lả, nằm đâu ngủ đó. Họ chỉ cầm hơi bằng mì gói, nước ngọt và lương thực khô. Các binh sĩ biệt hải kiệt sức nằm rải rác trên hành lang phòng ăn. Trong phòng y tế, các binh sĩ người nhái bị thương cũng nằm la liệt. Một binh sĩ bị đạn bắn thủng cằm từ trái qua phải, mặt sưng vù. Anh ngồi bất động, máu không còn chảy ra nữa, nhưng khóe miệng những vệt máu lẫn nước bọt vẫn rỉ ra. HS Danh nằm thoi thóp trên băng ca, ngực anh đầy bông băng nhuốm máu. Tôi rờ lên trán anh nóng hổi, hỏi anh có khỏe không? Anh mở mắt rồi gật đầu, nhưng lịm dần rồi chết.
Khoảng 16 giờ 30 tôi đang trong giấc ngủ sâu vì đã mấy hôm không chợp mắt, thì còi tập họp vang lên. Tất cả thủy thủ đoàn tập họp đầy đủ nghe thông báo :“Tất cả chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, tàu được lệnh quay lại Hoàng Sa. Nếu cần sẽ ủi thẳng lên bờ đảo Hoàng Sa, chiến đấu đến cùng để giữ đảo”.
Nhìn sau lái tàu, tôi biết tàu đang quay lại và hướng thẳng về Hoàng Sa. Tất cả đều bất động , không ai nói với ai một lời nào trước giờ phút cảm tử này .
Thế rồi, giữa khỏanh khắc yên lặng kỳ lạ và căng thẳng đó, một câu nói được thốt ra, tôi còn nhớ mãi: “Dù sao đánh nhau với Trung Quốc nếu có chết cũng vinh quang hơn… ”.
Kỳ 4: Hải chiến 30 phút và nỗi đau 30 năm!
Ngay sau khi nhận được lệnh tác xạ chuyển đi từ soái hạm HQ-5, các chiến hạm VN đồng loạt khai hỏa vào mục tiêu được chỉ định là các chiến hạm địch đối đầu. Các khẩu đại bác 40 ly và 20 ly tác xạ rất chính xác và hiệu quả vì có nhịp bắn nhanh và mục tiêu lớn lại nằm trong tầm tác xạ hữu hiệu. Các khẩu đại bác 76 ly trên Khu Trục Hạm Trần Khánh Dư tác xạ cũng rất chính xác nhưng nhịp bắn không được nhanh vì hệ thống radar kiểm xạ viễn khiển bị hỏng từ lâu. Những giàn đại pháo 127 ly trên các Tuần Dương Hạm Trần Bình Trọng và Lý Thường Kiệt có nhịp bắn chậm hơn trong lúc các chiến hạm đôi bên vận chuyển với vận tốc cao nên rất khó nhắm vào mục tiêu.
Chiến hạm Kronstadt của TQ năm 1974
Với chiến thuật “tốc chiến, tốc thắng”, các chiến hạm VN chiếm được thế thượng phong vì bắn trước với cỡ súng lớn hơn. Các tàu Trung Quốc bị thiệt hại nhiều trong những phút đầu tiên này nhưng cũng chống trả mãnh liệt.Trên Tuần Dương Hạm Lý Thường Kiệt HQ-16 thuộc phân đội Bắc, lệnh tác xạ của Hạm Trưởng, HQ Trung Tá Lê Văn Thự, được đáp ứng ngay bằng quả đạn đầu tiên của khẩu đại pháo 127 ly do Trung Úy Ðoàn Viết Ất làm trưởng khẩu. Sau đó, các khẩu đại bác 40 ly và 20 ly từ trước mũi đến sau lái thi nhau bắn vào tàu địch. Giống như như HQ-5, vũ khí chính của Tuần Dương Hạm Lý Thường Kiệt là khẩu đại pháo 127 ly (5 inch) đặt tại sân trước. Cũng ở sân trước, đàng sau của khẩu đại pháo là giàn đại bác 40 ly đôi (2 nòng) nằm một tầng cao hơn ngay dưới đài chỉ huy. Hai bên hông đài chỉ huy là các khẩu đại bác 20 ly đôi (2 nòng). Tại sân sau có các khẩu đại bác 40 ly đơn, một bên tả hạm, một bên hữu hạm.
Sau đây là lời tường thuật của của một nhân chứng, sĩ quan hải hành Đào Dân ,có mặt trên đài chỉ huy HQ-16 trong lúc xảy ra trận hải chiến:
“Cả chiến hạm như bị giật lùi vì tiếng khai hỏa của đại pháo 127 ly. Những người trên đài chỉ huy chú tâm đến nỗi ai cũng có cảm tưởng mình nhìn thấy được đường đi của viên đại bác dầu tiên. Rồi tiếng nổ dồn dập của khẩu đại bác 40 ly đôi trước mũi và khẩu 40 ly đơn sau lái hữu hạm, cùng với tiếng nổ liên hồi của đại bác 20 ly làm thành một hòa âm khó tả. Khói thuốc súng từ trước mũi, sau lái, boong trên phía sau và ngay đài chỉ huy phía dưới bay lên làm mờ cả một vùng trời trên chiến hạm … Từ lỗ tròn của ổ đại bác 127 ly trước mũi, Trung Úy Ất đã đứng hẳn người lên, nhô cả thân mình lên trên ụ súng để tận mắt chứng kiến kết quả của những viên đạn đang nổ, điều chỉnh những sai sót. Tiếng oang oang thường ngày của Ất được dịp phát ra từ đó mà ở đài chỉ huy chúng tôi còn nghe được. “Lên hai độ”, “xuống một độ”, “bên phải”, “bên trái một chút”. Cả đài chỉ huy cùng chăm chú theo dõi từng viên đại pháo phát nổ xung quanh tàu địch, bỗng ồ lên như ong vỡ tổ:” Trúng rồi!” Tôi nhìn lên, chếch về phía bên phải mũi tàu, một chiến hạm địch đang bốc khói. Có lẽ là khói của viên đạn nổ tung ngay đài chỉ huy vì sau đó, dường như hoạt động của tàu này có phần chậm lại”.
Hộ Tống Hạm Nhật Tảo HQ-10 là một thành phần của phân đội Bắc dưới quyền điều động của HQ-16. Trong lúc hải chiến, HQ-10 nằm chếch về hướng Nam, cách HQ-16 chừng 1 hải lý. Vì là một tàu loại rà mìn được biến cải, nên chiến hạm HQ-10 chậm và nhỏ nhất trong số các đơn vị VN tham chiến. Ngoài ra, ngay từ khi gia nhập Hải Đội Hoàng Sa, tình trạng kỹ thuật của HQ-10 đã không được khả quan vì chỉ còn một máy chánh, radar lại bị hư.
Trước đây, trên đường đi từ Đà Nẵng ra Hoàng Sa vào ngày 18/1, soái hạm HQ-5 đã phải rời đội hình, bỏ HQ-10 lại phía sau vì chạy quá chậm. Tuy cần đi trước cho kịp giờ hẹn với các chiến hạm bạn tại Hoàng Sa, HQ-5 vẫn dùng radar của mình để hướng dẫn HQ-10 hải hành trong đêm. Vũ khí chính của HQ-10 là khẩu trọng pháo 76.2 ly đặt tại sân trước, 2 đại bác 40 ly đơn tại sân giữa và 4 đại bác 20 ly đặt hai bên hông đài chỉ huy và sân sau.
Theo kế hoạch lúc ban đầu, phân đội Bắc có nhiệm vụ yểm trợ hải pháo để phân đội Nam đổ quân chiếm đảo Quang Hòa. Nhưng sau khi cuộc đổ bộ bất thành vì quân Trung Quốc trên đảo quá đông và tàu yểm trợ của chúng cũng rất nhiều – tổng cộng 11 chiếc đủ loại – nên sau khi thảo luận kỹ càng, lực lượng VN quyết định tiêu diệt các chiến hạm địch trước. Đây là một quyết định rất sáng suốt vì nếu phá được đoàn tàu yểm trợ, địch quân trên đảo sẽ bị cô lập và sẽ bị đánh tan dễ dàng. Do đó, HQ-10 cũng được chỉ định một mục tiêu tác xạ, đó là chiếc tàu TQ mang số 396. Theo lời tường thuật của các nhân chứng, chỉ trong vòng 5 phút đầu, các khẩu hải pháo trên HQ-10 đã bắn tê liệt chiến hạm địch, phòng lái và hầm máy bị cháy khiến chiếc tàu này không còn điều khiển được nữa, cứ chạy vòng vòng làm mồi cho hỏa lực chính xác của HQ-10. Tuy nhiên, vì chỉ còn một máy, xoay trở rất khó khăn nên HQ-10 cũng bị trúng nhiều đạn địch. Hạm Trưởng, HQ Thiếu Tá Ngụy Văn Thà bị tử trận, Hạm Phó là HQ Đại Úy Nguyễn Thành Trí bị thương nặng. Sau khi bắn hạ tàu địch, cuối cùng Hộ Tống Hạm Nhựt Tảo cũng bị hy-sinh. Một số nhân viên xuống được bè thoát được, mang theo vị Hạm Phó, nhưng chẳng bao lâu, viên Đại Úy hạm phó cũng đền nợ nước vì bị mất máu quá nhiều.
Chiến hạm Nhật Tảo HQ-10 đã bị quân TQ bắn chìm. Cả hạm trưởng và hạm phó đều hy sinh
Trong số các tàu VN tham chiến, có lẽ chỉ Khu Trục Hạm Trần Khánh Dư HQ-4 mới xứng đáng mang danh “chiến hạm”. Trong khi các chiến hạm khác tuy được gọi là Tuần Dương Hạm hay Hộ Tống Hạm, nhưng thật ra chỉ là loại tuần duyên (Coast Guard) hay tàu rà mìn của Hoa Kỳ. HQ-4 nguyên là một Khu Trục Hộ Tống Hạm được trang bị radar phòng không tối tân (DER – Destroyer Escort Radar). Vũ khí chính là hai giàn đại pháo 76.2 ly có radar kiểm xạ (radar control) với khả năng tự dò tìm góc độ và tầm xa để “khóa chặt” (lock on) mục tiêu. HQ-4 dưới sự chỉ huy đầy kinh nghiệm của Hạm Trưởng Vũ Hữu San đã bắn hạ dễ dàng các chiến hạm Trung Quốc. Nhưng rất tiếc, vào thời điểm năm 1974 khi cuộc chiến tại Việt Nam gần tàn, khả năng tác chiến của HQ-4 đã giảm sút nhiều mặc dù thủy thủ đoàn rất thiện chiến. Một điểm khá bất lợi nữa là HQ-4 ngoài hai khẩu 76.2 ly, không có đại bác 40 ly bắn nhanh. Trong một trận hải chiến khi mục tiêu chỉ các trên dưới một hải lý, một dàn 40 ly bắn nhanh sẽ có lợi thế hơn một khẩu 76.2 ly bắn chậm.Nhưng dù với những bất lợi nói trên, dưới quyền chỉ huy sáng suốt, kinh nghiệm của Hạm Trưởng Vũ Hữu San cùng sự quả cảm, gan dạ của thủy thủ đoàn, HQ-4 đã xứng đáng mang danh Khu Trục Hạm. Ngay sau khi nhận được lệnh tác xạ vào tàu địch, hai khẩu đại bác 76.2 ly đã chuẩn-bị từ lâu, khai hỏa chính xác trúng ngay tàu địch lúc đó nằm trong khoảng cách 1,600 yards. Chỉ trong vòng vài phút đầu, chiếc Kronstadt 271 là soái hạm của hải đội TQ đã bị bắn cháy không còn khả năng tác chiến. Nhưng cũng như những chiến hạm đồng đội khác, HQ-4 là một mục tiêu khá lớn cho tàu địch nên cũng bị trúng nhiều vết đạn. Tuy-nhiên các máy móc chính, nhất là hệ thống truyền tin vẫn trong tình trạng khiển dụng tốt.
Trên soái hạm HQ-5, khi lệnh tác chiến được ban hành, các ổ súng nổ dòn dã hướng về tàu địch. Trong lúc tác chiến, Hạm Trưởng, HQ Trung Tá Phạm Trọng Quỳnh, lo việc di chuyển chiến hạm để vào vị trí tác xạ hữu hiệu nhất cũng như để tránh các vùng san hô, đá ngầm nguy hiểm trong khi Hạm Phó và Sĩ Quan Hải Pháo lo việc chỉ huy tác chiến. Mục tiêu của HQ-5 là chiếc Kronstadt mang số 274 . Mặc dầu 274 chống trả mãnh liệt nhưng bị hư hại nặng vì trúng nhiều đạn 40 ly và 20 ly nên bị loại ra khỏi vòng chiến. Để dễ bề lẩn tránh, tàu địch phun ra một màn khói ngụy trang khiến HQ-5 khó nhận biết chính xác mục tiêu. Tuy nhiên, bị trúng đạn quá nặng, chiếc Kronstadt này bắt buộc phải ủi vô bờ san hô phía Nam đảo Quang Hòa để tránh bị chìm.
Tuy đã loại được đối thủ, nhưng tình trạng tác chiến của HQ-5 cũng không mấy khả quan. Tới khoảng 10 giờ 50 sáng tức là vào phút thứ 25 của trận chiến, tất cả các ổ súng lớn trên chiến hạm đều bị trở ngại tác xạ không bắn được, ngoại trừ khẩu đại bác 40 ly bên tả hạm do Thượng Sĩ Tài làm trưởng khẩu. Như vậy, nguyên hông phải của chiến hạm không còn trọng pháo để bảo vệ. Nguy hiểm hơn nữa, các chiến hạm còn lại của TQ tập trung lực lượng nhắm vào HQ-5 như để trả thù cho đồng bọn. Tuy bị bao vây và bắt đầu bị trúng nhiều đạn địch, khẩu đại bác 40 ly độc nhất còn lại phản pháo ác liệt khiến địch phải chùn lại. Trung Tá San cho biết cũng trong lúc đó, các chiến hạm VN quan sát thấy có bốn lượng sóng lớn trắng xóa đang tiến tới từ hướng Đông Bắc với vận tốc rất nhanh và có tin các phi tiễn đĩnh loại Komar của địch đang trên đường đến tiếp viện.
Trước tình thế bất lợi, vả lại các chiến hạm chính của địch tham chiến cũng đã bị hư hại, Đại Tá Hà Văn Ngạc đã ra lệnh cho các chiến hạm VN rời vùng giao tranh để bảo toàn lực lượng.
Khi rời khỏi vùng giao tranh vào khoảng 11 giờ sáng ngày 19/1, hải đội VN cũng chia làm hai cánh. HQ-16 vì hoạt động ở khu phía Bắc và đã bị thiệt hại khá nặng có nguy cơ bị chìm nên đã đổi đường ngược lên phía Bắc, hướng về đảo Hoàng Sa rồi sau đó di chuyển về hướng Tây nhắm về Đà Nẵng. Trong khi đó phân đội Nam gồm HQ-4 và HQ-5 hải hành về hướng Đông Nam. Phía TQ cũng không còn sức để đuổi theo.
Khoảng ba tiếng đồng hồ sau, vào lúc 2 giờ 15 phút, phân đội Nam gồm HQ-4 và HQ-5 nhận được lệnh của Ðề Ðốc Trần Văn Chơn, Tư Lệnh Hải quân VN lúc đó có mặt tại Ðà Nẵng. Ông yêu cầu tất cả các chiến binh phải quay trở lại cố thủ tại Hoàng Sa. Các chiến hạm liền đổi đường về hướng Tây Bắc trở lại vùng đã xảy ra trận hải chiến hồi sáng. Nhưng khi gần tới Hoàng Sa, vào lúc 5 giờ 20 chiều, lệnh cố thủ được hủy bỏ, phân đội Nam được lệnh trở về Đà Nẵng. Về lệnh “cố thủ” này, Trung Tá Vũ Hữu San, Hạm Trưởng Khu Trục Hạm Trần Khánh Dư HQ-4 nhớ lại:
“Sau Hoàng Sa 24 năm, chúng tôi còn sống và vẫn đi tìm trong mấy chục triệu sách thư viện nhưng cho đến nay, đã không thể nào tìm thấy được cái lý tưởng nào cao xa hơn được biểu lộ qua hình ảnh Khu Trục Hạm Trần Khánh Dư HQ-4 và Tuần Dương Hạm Trần Bình Trọng HQ-5 tuân hành quân lệnh chuẩn bị lên cạn phơi xác mình. Quân lịnh như núi! Lịnh này đúng hay sai cũng là lệnh! Đến chiều tối, lệnh hải hành rời bỏ Hoàng Sa mới được ban ra và chúng tôi các chiến hạm mang đầy vết thương vẫn còn đang rỉ máu, được về Đà Nẵng để lo mai táng cho các bạn đã hy sinh, đưa đồng đội bị thương vào quân y viện và sửa chữa chiến hạm . . .”.
Còn Ðề Ðốc Trần Văn Chơn cho biết về lệnh “quay trở lại Hoàng Sa” như sau: “Vì sau trận hải chiến, hệ thống truyền tin của các chiến hạm không được toàn hảo nên tôi không biết rõ tình hình tại Hoàng Sa do đó đã ra lệnh cho các chiến hạm trở lại để bảo vệ lãnh thổ. Khi hệ thống truyền tin được sửa chữa xong, tôi biết rõ hơn về tình trạng các chiến hạm nên đã ra lệnh trở về Ðà Nẵng.”
Đến ngày 20 tháng 1, các chiến hạm HQ/VNCH về tới Đà Nẵng. HQ-4 và HQ-5 cập cầu Thống Nhất tại bến thương cảng hối 7 giờ 30 sáng. Riêng Tuần Dương Hạm Lý Thường Kiệt HQ-16 được Tuần Dương Hạm Trần Bình Trọng HQ-6 hộ tống cập cầu Tiên Sa thuộc BTL/V1DH vào lúc 10 giờ sáng.
Thiệt hại về phía VN: 1 chiến hạm bị chìm và 3 chiếc khác bị hư hại. Nhiều binh sĩ tử thương và bị thương .
Ngoài ra, còn một số binh sĩ và nhân viên dân chính bị bắt giữ vào ngày 20/1/74 khi phi cơ và chiến hạm Trung Quốc oanh, pháo kích rồi cho quân đổ bộ lên các đảo. Nhóm tù binh này gồm 14 nhân viên thuộc HQ-4 được đổ bộ lên đảo Cam Tuyền vào khoảng 10 giờ sáng ngày 18/1 và 34 binh sĩ Địa Phương Quân cùng nhân viên khí tượng, trong số này có một nhân viên dân chính Hoa Kỳ tên Gerald Emil Kosh. Những người bị bắt bị đưa về đảo Hải Nam vào ngày 21/1 và sau cùng bì giam tại nhà lao Thu Dung thuộc tỉnh Quảng Châu. Năm thương bệnh binh được trao trả vào ngày 31/1 tại cầu Shumchum là ranh giới giữa Hồng Kông và tỉnh Quảng Đông. Sau 27 ngày bị giam giữ, trước sự đòi hỏi hợp lý của VN và dưới áp lực của giới ngoại giao cũng như hội Hồng Thập Tự quốc tế, Trung Quốc đã phải phóng thích toàn bộ số 43 tù binh còn lại.
Trận hải chiến tại quần đảo Hoàng Sa giữa Hải quân quân đội Saigon và Hải quân Trung Quốc diễn ra trong vòng 30 phút, một thời gian tương đối ngắn ngủi, nhưng hậu quả còn kéo dài cho tới ngày nay.
Sau khi chiếm được Hoàng Sa, lực lượng TQ tiến sâu hơn về phía Nam, chiếm thêm một số đảo thuộc vùng Trường Sa. Hiện nay, các đảo tại Hoàng Sa đã được xây dựng thành những căn cứ quân sự quan trọng, có phi trường và cầu tàu khá tối tân. Ngoài ra, TQ cũng đã có quân đồn trú thường trực và xây cất công sự phòng thủ rất kiên cố trên nhiều hải đảo khác tại Biển Ðông. Tham vọng của Trung Quốc còn biểu lộ trắng trợn hơn khi họ đơn phương vẽ lại bản đồ, đòi chủ quyền hầu như trọn Biển Ðông, có nơi chỉ cách bờ biển Việt Nam vài chục hải lý.
Mất quần đảo Hòang Sa và những đảo khác ở Trường Sa, chúng ta mất những tiền đồn quan trọng của quốc gia, mất những mỏ dầu vào tay gã khổng lồ đang khát dầu, và đặc biệt, chúng ta mất những nơi che chở an tòan cho ngư dân khốn khổ của chúng ta vào mùa giông bão. Nhưng chúng ta luôn nhớ Hòang Sa và quần đảo thân yêu ấy mãi mãi là của chúng ta. Những người đi trước đã đổ máu vì mảnh đất này, do vậy, hỡi các bạn trẻ, đừng bao giờ quên điều đó ! Nơi ấy là Tổ quốc chúng ta !
(Blogger Bùi Thanh: Một lần nữa, xin cám ơn các nhân chứng Hòang Sa 1974 đã đồng ý cho tôi khai thác và công bố tư liệu này trên blog)
Theo các nhân chứng trên tàu Nhật Tảo HQ-10 còn sống sót, khi hộ tống hạm này sắp chìm, 28 thủy thủ đã được lệnh đào thoát bằng các phao bè. Họ đã trôi giạt trong sóng gió 78 giờ liền, và sáu người đã chết trên biển vì kiệt sức hoặc bị thương quá nặng, trong đó có hạm phó Nguyễn Thành Trí. Mãi đến chiều 22-1 họ mới được tàu dầu của Hãng Shell là Kopionella mang quốc kỳ Hà Lan cứu vớt. Lúc lên tàu, thêm một thủy thủ nữa qua đời vì kiệt sức.
B.T.
Hải chiến Hoàng Sa trong tầm mắt những người tham chiến !
Báo Xa lộ Pháp luật đăng loạt bài “Ngược dòng thời gian”, “Hải chiến Hoàng Sa” trong ký ức cựu binh quân đội Sài Gòn có khá nhiều thông tin tuy nhiên còn thiếu chính xác. Cùng Tổng biên tập và tác giả Anh Thư qua Xa lộ Pháp luật tôi đã xem trọn vẹn 11 bài viết liên tục của tác giả. Xin cảm ơn Tổng biên tập và tác giả chính thức đưa ra trước công luận những diễn biến liên quan đến trận Hải chiến tại Hoàng Sa ngày 19/1/1974 cùng những nhận định khách quan của mình. Nhờ đó tôi được biết thêm những chi tiết mà mình chưa được biết, đồng thời tôi cũng xin góp ý với tác giả về bài hồi ký của Hạm Trưởng HQ 16 Lê Văn Thự còn nhiều điều chưa đúng sự thật. Tôi đã xem đi xem lại bài hồi ký của Hạm Trưởng Thự không bỏ sót một câu nào. Nếu như người chưa từng tham dự trận Hải chiến Hoàng Sa thì có thể cảm nhận ông viết có vẻ thật nhưng không thể thuyết phục được những người trực tiếp tham gia.Tôi Lữ Công Bảy, Thượng sĩ Giám lộ (Giám sát lộ trình hàng hải) trên Khu Trục Hạm Trần Khánh Dư HQ 4, một trong 4 chiến hạm đã tham gia trong trận hải chiến với Hải quân Trung Quốc tại Hoàng Sa ngày 19 tháng 1 năm 1974 là phụ tá Trưởng Khối Hành quân (Hải quân Đại úy Nguyễn Văn Diên – Trưởng Khối) kiêm phụ tá Trưởng ngành Hàng hải (Giám lộ) do Hải quân Trung úy Phạm Ngọc Roa – Trưởng Ngành. Anh em chúng tôi cùng có các ý kiến thống nhất về trận hải chiến này.
Ngành giám lộ là xác định vị trí tàu, chuyển và nhận những tín hiệu bằng đèn (quang hiệu) hay cờ (kỳ hiệu) và đồng thời ghi nhật ký tác chiến, nhật ký hàng hải. Trong nhiệm sở hải hành cũng như trong nhiệm sở tác chiến lúc nào tôi cũng phải có mặt trên Đài Chỉ Huy. Tham dự trận Hải chiến Hoàng Sa tôi đã làm trọn vẹn nhiệm vụ được giao phó. Nhân đây tôi cũng xin nói sơ qua về hệ thống liên lạc trên Đài Chỉ Huy của Khu trục hạm Trần Khánh Dư HQ 4.
Hệ thống liên lạc gồm 5 hệ thống:
- Máy KW2A chính đặt tại phòng truyền tin CIC ( phòng Chiến báo). Loa trên đài chỉ huy có thể liên lạc rất xa cả nửa vòng trái đất nhưng ít khi sử dụng vì điều chỉnh rất phức tạp.
- Máy KW58 (còn gọi là ông già 58) cũng đặt tại phòng truyền tin CIC. Loa trên Đài Chỉ Huy từ vùng biển Hoàng Sa thường xuyên liên lạc về Đà Nẵng báo cáo tình hình cho Phó Đề đốc Hồ Văn Kỳ Thoại (Chỉ huy trưởng Vùng 1 Duyên Hải) nhưng từ thời điểm khoảng 9h sáng 19/1 hệ thống này bị xâm nhập phá rối, toàn nghe thấy tiếng Hoa, muốn liên lạc về Đà Nẵng phải chuyển về Trung Tâm Hành quân lưu động biển ở Sài Gòn rồi từ Sài Gòn mới chuyển ra Đà Nẵng và ngược lại.
- Máy URC 46 là hệ thống liên lạc giai tần đơn, hiện đại ,công suất mạnh nhưng chỉ liên lạc trong vòng bán kính 80 – 90km khi điều kiện thời tiết tốt. Hệ thống này gắn trên Trần Đài Chỉ Huy, gần ghế của Hạm Trưởng.
- Máy PRC 25 gọn, nhẹ, cơ động được trang bị cho toàn cơ hữu trung úy Dũng chỉ huy đổ bộ lên giữ đảo Money Island ( Cam Tuyền) vào chiều 18/1 .
Trước lúc nổ súng (ngày 19-01-1974) chúng tôi đã nhận hầu hết các tín hiệu từ tàu 274 của địch. Đến khi nhận văn bản cực kỳ khiêu khích của địch qua câu “ Chúng ta hãy làm những gì mà người quân nhân chúng ta phải làm” .Văn bản được chuyển bằng tiếng Anh qua quang hiệu (đèn). Anh em chúng tôi nhận xong và trình lên Hạm Trưởng Vũ Hữu San. Ông vì quá bận lo vận chuyển tàu để đối phó với hai tàu 271 và 274 của Trung Quốc nên ông đưa qua cho Trung úy Mai Công Minh (Sĩ quan Trưởng ngành Hải pháo và Vỏ Tàu). Biết Anh văn nhuần nhuyễn, Trung úy Minh dịch ngay và báo cáo cho Hạm trưởng. Hạm Trưởng San tức giận lệnh cho chúng tôi không được nhận tín hiệu từ tàu địch, đồng thời thời ông dứ nắm đấm về phía tàu Trung Quốc rồi quát lớn “Đồ bố láo”. Từ đó chúng tôi không có việc gì để làm. Đến 10h10 Hạm Trưởng San lệnh nhận tín hiệu cờ từ Soái hạm HQ 5 theo kỳ hiệu của Nato (Khối minh ước Bắc Đại Tây Dương) để giữ bí mật vì khi ấy hệ thống âm thoại đường dài (KW58) bị Trung Quốc phá rối. Hệ thống âm thoại đường dài chỉ thực sự bị phá rối vào khoảng 9h sáng ngày 19/1 chứ không phải như ông Hạm Trưởng Thự nói từ chiều 18/1. Nếu từ chiều 18/1 hệ thống bị xâm nhập thì sẽ được điều chỉnh thay đổi tần số khác ngay (bằng mật mã vô tuyến) nhưng giờ đó trận đánh sắp xảy ra nên không thể kịp thay đổi tần số khác. Hơn nữa hệ thống liên lạc tầm ngắn URC 46, PRC 25 vẫn còn liên lạc thông suốt chưa bị xâm nhập phá rối. Việc liên lạc giữa Soái hạm HQ5 và HQ16, HQ4 , HQ10, lực lượng Hải Kích, lực lượng Biệt Hải vẫn bình thường .
Suốt thời gian trước và sau hải chiến máy PRC25 này hoạt động rất hiệu quả. Lệnh từ Hạm Trưởng San rút Trung đội Biệt Hải về tàu là qua hệ thống nầy. Lệnh khi đó vì thấy tình hình quá bất lợi do quân Trung Quốc đã đổ bộ đầy lên đảo .
Lệnh thực hiện vận chuyển chiến thuật bằng tín hiệu cờ của khối Nato, các cuộc trao đổi giữa Hạm Trưởng San với Đại tá Ngạc và lệnh khai hỏa cũng qua hệ thống này. Tôi là người đứng kế bên máy PRC25 nên tôi gần như được nghe và nhớ hết những gì Đại tá Ngạc trao đổi với Hạm Trưởng San. Máy PRC25 được đặt trên một cái ghế gỗ 4 chân. Vào khoảng 10h08’ Đại tá Ngạc chỉ thị “Cho các tàu lập đội hình chiến thuật theo lệnh từ soái hạm HQ5. Đến khi thực hiện đội hình hàng ngang, tất cả các chiến hạm hướng về đảo Quang Hòa tác xạ lên đảo dọn bãi, lập đầu cầu để biệt hải và người nhái đổ bộ lên chiếm đảo”. Hạm trưởng San tức tối liệng tổ hợp xuống sàn tàu, ông nhìn 2 tàu địch và ông thốt câu “Những thằng kia nó để cho mình yên à”. Tôi vội lấy máy và tổ hợp đặt lại vị trí cũ. Trước khi nổ súng Đại tá Ngạc hỏi ý kiến từng Hạm trưởng. Đến khi hỏi ý kiến Hạm trưởng San thì Hạm trưởng San gằn từng tiếng trong máy bộ đàm: “Hiện nay nước cờ đã bị lộ, từ sáng đến giờ địch đổ bộ đầy lên đảo, ta có 2 trung đội thì làm sao thành công được”, rồi ông tiếp: “Tôi là quân nhân, tôi chấp nhận hy sinh vì Tổ quốc nhưng việc này vô lý quá”. Chính hệ thống này tôi nghe được Trung sĩ nhất Giám lộ Vương Thương (bạn thân của tôi) bên HQ10 báo cáo về Soái Hạm HQ5 là đài chỉ huy HQ10 bị trúng đạn đại bác, Hạm trưởng Thà tử trận, Hạm phó Trí bị thương nặng, toàn bộ thủy thủ đoàn trên đài chỉ huy đều bị tử thương và bị thương. Riêng bạn tôi (Trung Sĩ Nhất Giám lộ Vương Thương) bị mảnh đạn cắt ngang thắt lưng, máu ra rất nhiều và từ thời khắc bi thảm đó mất hẳn liên lạc luôn với HQ10 . Từ phòng chiến báo Trung tâm hành quân HQ4 cố gắng liên lạc với HQ10 nhưng vẫn không được.
- Hệ thống liên lạc nội bộ từ Đài Chỉ Huy đến các phòng ban, hầm máy, trung tâm chiến … nhưng chỉ liên lạc được nội bộ mà thôi.
Tôi xin nêu cụ thể trên Đài Chỉ Huy HQ4 ngoài Hạm trưởng Vũ Hữu San chỉ huy toàn bộ, ông thoắt ẩn thoắt hiện, có khi bên trái Đài chỉ huy, có khi bên phải…Trung úy Phạm Ngọc Roa – Trưởng Ngành hàng hải luôn phải căng mắt vào màn hình Radar để quan sát khoảng cách và theo dõi mọi diễn biến của tàu địch (chỉ có Radar mới có khoảng cách chính xác, mắt thường không thể đoán được). Trung úy Mai Công Minh, Trưởng khối Vũ khí -Vỏ tàu lúc đó đang theo dõi báo cáo từ các khẩu đội pháo qua trung úy Nguyễn Đình Long (Sĩ quan phụ tá trưởng khối Vũ khí-Võ tàu). Do đang đeo điện thoại liên lạc với các khẩu đội pháo nên Trung úy Long không thể nghe được hệ thống liên lạc vô tuyến. Vào thời khắc sinh tử ,Thượng sĩ nhất Giám Lộ Võ Gia Ry cầm bảng nhật ký tác chiến di chuyển theo Hạm Trưởng San. Tôi và Trung sĩ nhất Giám lộ Trần Văn Khiết không làm gì hết (không xác định vị trí , không nhận tín hiệu đèn cờ) nên tôi có nhiều thời gian quan sát và nghe thấy các diễn biến. Tôi xin làm nhân chứng cho trận Hải chiến tại Hoàng Sa ngày 19/1/1974 .
Mở đầu bài viết ông Thự nói “Từ ngày trận chiến xảy ra đến nay tôi vẫn giữ im lặng, không viết ra những điều mắt thấy tai nghe những gì xảy ra trong trận chiến vì nghĩ rằng trận chiến Hoàng Sa là một thất bại vì không giữ được Hoàng Sa so với những chiến tích lẫy lừng của tiền nhân trong lịch sử .Vì vậy tôi thấy hổ thẹn khi viết ra …”. Tôi không hiểu một cấp chỉ huy, từng là Hạm Trưởng Tuần dương hạm Lý Thường Kiệt HQ16, chứng kiến toàn bộ từ đầu đến cuối từ trên Đài chỉ huy, nhận lệnh từ HQ5 phía sau là HQ10, trước mắt ông là HQ4 và HQ5 rành rành trên biển chỉ cách vài hải lý chứ đâu phải núp sau đảo mà ông nói không thấy, không biết hoạt động của 2 chiếc HQ4 và HQ5. Ông Thự nói sự thật là HQ4 và HQ5 chỉ ở vòng ngoài chứ không tham chiến trong lòng chảo Hoàng Sa . Ông còn nói HQ4 và HQ5 không có trầy một miếng sơn, một vết đạn nào cả . Ô hay! Nếu ông nói như vậy thì rõ ràng trí nhớ ông có quá nhiều vấn đề không bình thường nếu không dám nói nặng lời là “…”. Thật khôi hài và không thể hiểu chứ hàng chục vết đạn đại bác 100 ly, hàng trăm vết đạn 37 ly và hàng ngàn vết đạn thượng liên mà HQ4, HQ5 lãnh đủ thì ở đâu mà ra và mấy chục quân nhân bị chết và bị thương không lẽ họ tự tử !!!. Tôi thương và thông cảm cho Hải Quân Trung úy Đào Dân (Trưởng ngành Hàng hải trên HQ16) vì bị ông Hạm trưởng Thự sỉ vả qua câu “Ông Dân nói việc các chiến hạm hải hành tập đội (vận chuyển chiến thuật) để phô trương lực lượng là hoàn toàn không có. Đã đi đánh trận mà còn phô trương lực lượng thì không còn gì ngớ ngẩn hơn”. Việc hải hành tập đội để phô trương lực lượng là ý đồ của cấp chỉ huy tôi không có ý kiến nhưng là thuộc cấp tôi phải chấp hành lệnh trên. Tôi xin xác nhận và chịu trách nhiệm trước lịch sử ,trước anh em cùng tham gia trận chiến Hoàng Sa là có hải hành tập đội (vận chuyển chiến thuật) tổng cộng hai lần. Lần đầu vào lúc 15h10 ngày 18/1/1974 khi HQ 5 nhập vùng , Đại tá Ngạc lệnh cả 3 chiến hạm HQ4, HQ5 , HQ16 theo đội hình hàng dọc (Formation One) .Cờ Formation One được kéo lên cột cờ HQ5 (Soái Hạm). HQ4 và HQ16 đều kéo cờ Formation One lên cột cờ để xác nhận và thi hành ( tôi là người phải thực hiện lệnh trên). Khi trực chỉ đến cụm đảo Duy Mộng (Draymont) ,Quang Hòa (Duncan) nhưng bị hai chiến hạm 271 và 274 cố tình đâm ngang, đan chéo trước mũi tàu. Thấy tình hình quá căng thẳng nên Đại tá Ngạc lệnh quay về đảo Hoàng Sa và thả trôi ở đó. Lần thứ hai khi Đại tá Ngạc lệnh trên máy PRC 25 tất cả nhận lệnh từ hiệu kỳ sẽ phát ra từ Soái Hạm HQ5, lúc ấy vào khoảng trước 10h10 phút 19/1/1974. Sử dụng hiệu kỳ của Khối minh ước Bắc Đại Tây Dương – Nato để giữ bí mật vì hệ thống âm thoại bị phá rối và có thể bị nghe lén. Đúng 10h10 từ Soái Hạm HQ5 kéo 2 lá cờ Formation One lên đỉnh dây cờ , rồi cả 3 chiếc HQ4 , HQ16 , HQ10 đều kéo lên đỉnh dây cờ lá cờ Formation One để xác minh đã nhận lệnh và đang thi hành đội hình hàng dọc. Phía Tây Bắc đảo Quang Hòa là HQ10 rồi đến HQ16 , HQ5 và cuối cùng là HQ4 (xem phóng đồ 1 lúc 10h10). Đến 10h19 phút thì trên HQ5 hai lá cờ Formation One được kéo xuống liền đó kỳ hiệu Formation Two được kéo lên. Tức khắc từ HQ4, HQ16, HQ10 kỳ hiệu Formation Two được đồng loạt kéo lên để xác nhận đã nhận tín hiệu, đồng thời cả 4 tàu điều chuyển sang đội hình hàng ngang , tất cả mũi tàu đều hướng vào đảo Quang Hòa. Và ngay lập tức từ PRC25 lệnh bắn được phát ra ,các chiến hạm đồng loạt khai hỏa (xem phóng đồ 2 lúc 10h20’).
Sau đây tôi xin phép được đưa ra những cái sai trong bài hồi ký của Hạm trưởng Lê Văn Thự.
Đêm 18 rạng 19/1 không có chuyện ông Thự cho đổ bộ toán người nhái lên đảo Quang Hòa, không có chuyện một Thiếu úy người nhái bị bắn chết khi đổ bộ lên đảo. Đêm ấy cả 3 chiến hạm HQ16, HQ5 và HQ4 đều thả trôi ở đảo Hoàng Sa, đêm đó toán người nhái ở trên HQ5. Đến sáng hôm sau 6h30 toàn bộ người nhái đổ bộ lên đảo Quang Hòa từ HQ5.
Lệnh làm tối chiến hạm được ban ra từ HQ5 (chế độ ZEBRA) sau đó bị 2 tàu địch 271 và 274 phá rối liên tục, cố tình tiếp cận đội hình tàu ta. HQ4 đang trong nhiệm sở tác chiến, tôi và Trung sĩ nhất Giám lộ Khiết phải liên tục nhận những tín hiệu bằng đèn từ tàu địch. Khi hai tàu địch đến quá gần HQ4, Hạm trưởng San ra lệnh kéo còi hơi và sử dụng đèn hồ quang trên nóc Đài chỉ huy rọi thẳng vào đội hình tàu địch. Ánh sáng đèn hồ quang sáng lóe rọi vào tàu địch. Chúng tôi thấy rõ từng người ,tay che mặt di chuyển trên mặt boong tàu địch. Khi đó tàu địch mới chịu di chuyển về hướng Đông Bắc, tình hình tạm thời yên tĩnh. Đến hơn 22 giờ đêm HQ10 mới nhập vùng. Một mình HQ16 không thể tách khỏi đội hình nếu không có lệnh của Đại tá Ngạc .Vào thời điểm đó tôi vừa trực phiên hải hành vừa trực nhiệm sở tác chiến nên có mặt trực tiếp trên Đài Chỉ Huy, mọi động tĩnh của HQ16 đều thể hiện trên màn hình Radar HQ4 , HQ5 và tàu địch cũng có Radar để theo dõi tàu ta. Hạm trưởng Thự nên nhớ buổi chiều là ba tàu còn bị tàu địch chặn đầu không tiến lên được thì huống hồ chỉ có HQ 16 ông không thể tự ý nếu không có lệnh của Đại tá Ngạc và không có lệnh nào của Đại tá Ngạc chỉ thị cho ông đến đảo Quang Hòa trong đêm đó. Và đêm đó hệ thống liên lạc âm thoại trên Đài Chỉ Huy HQ4 đều biết hết, không thể sai được. Lệnh hành quân ngày hôm sau chỉ nhận vào nửa đêm 18 rạng sáng ngày 19 tháng 1.
Trong ngày hành quân 19/1 HQ 16, HQ 10 do Hạm Trưởng (HT) Thự chỉ huy di chuyển một hướng từ Hoàng Sa đến Quang Hòa, chứ không phải như ông Thự vẽ HQ 10 tiến theo hướng của HQ4 và HQ5 (ông Thự nên nhớ HQ10 chỉ còn một giò, mà một giò còn lại rất yếu ớt không thể đi dài và nhanh như ông Thự sáng tác!!!).
Ngày xảy ra trận đánh HT Thự viết sự việc xảy ra ở đâu chứ không phải trận Hoàng Sa. Có lẽ HT Thự viết ra trong trí tưởng tượng. Mọi hoạt động của HQ16 mà HT Thự viết tôi không có ý kiến vì tôi không có ở trên đó để biết, để nghe, để thấy nên cố dựa cột mà nghe nhưng tôi thấy HT Thự quá phóng đại. Khi lệnh bắn được ban ra gần như các chiến hạm đều di chuyển với tốc độ tối đa mà mình có để tránh tầm tác xạ của pháo tàu địch (xin xem phỏng đồ 3). Phải di chuyển thật khôn ngoan, hải chiến chứ không phải dạo chơi ngắm cảnh xem hoa. Phân đội I gồm HQ4 và HQ5 đối đầu khốc liệt với hai tàu 271 và 274 (lúc bây giờ địch đoán HQ4 là Soái Hạm nên HQ4 được chăm sóc rất kỹ). Khi lệnh bắn được HT San ban ra tất cả các khẩu súng đều được nhắm thẳng vào tàu địch và khai hỏa. 10 phút đầu tiên trong trận hải chiến này HQ4 phải chịu đựng hỏa lực tấn công ác liệt của hai tàu địch, trong lúc đó HQ 5 quay ngược về bên trái nên không chịu ảnh hưởng nhiều của pháo tàu địch. Hai tàu 271 và 274 khi nằm bên phải khi nằm bên trái HQ4. HQ4 và hai tàu địch đan xen lẫn nhau nên HQ4 phải tả xung hữu đột, khôn khéo mới tránh được hàng loạt đạn của tàu địch. Địch cố bám theo HQ4 để tiêu diệt nhưng bị HQ 5 chặn đầu nã cho những đòn chí tử, rồi HQ4 quay lại cùng HQ5 đối đầu trực diện với địch. Ngay khi ấy một chiếc tàu địch bị trúng đạn nổ kinh hoàng và bốc cháy, thủy thủ phải nhảy ùm xuống biển (Hạ sĩ Giám lộ Phấn đứng trên sân cờ tận mắt chứng kiến – Hiện nay anh đang sinh sống tại Thủ Thừa-Long An), chiếc còn lại lãnh hàng loạt đạn phải cắm mũi lủi vào bờ đảo Quang Hòa.
Gần đây trên diễn đàn nơi hải ngoại có những thông tin tranh luận về viên đạn ác nghiệt 127 ly từ HQ5 bắn ra nằm trong hầm máy HQ16. Phần đông những người suy đoán là những người không trực tiếp tham gia Hạm Trưởng HQ5 Phạm Trọng Quỳnh giữ thái độ im lặng không tranh cãi, còn những chiến sĩ trực tiếp bắn ra viên đạn ác nghiệt ấy đã hy sinh trong trận chiến khi chặn đầu 2 tàu địch để giải tỏa áp lực cho HQ4. Tôi người lính trực tiếp trên Đài Chỉ Huy HQ 4 nhưng lúc bấy giờ nhiệm vụ xác định tàu hay nhận tín hiệu từ tàu địch không còn. Khi nghe nhân viên quan sát trên nóc đài chỉ huy báo cáo có 2 tàu địch đang bám theo ta (HQ 4) gây sự hiếu kỳ của tôi, tôi bước vội ra hành lang bên trái Đài Chỉ Huy nhìn ra phía sau tôi thấy 2 tàu địch song song đuổi bám theo HQ4. Khẩu đại bác 76 ly 2 phía sau do Hạm phó (Thiếu tá Nguyễn Thành Sắc chỉ huy) và hai khẩu pháo 20 ly nơi sân giữa sau đài chỉ huy tác xạ ác liệt vào tàu địch. Khẩu đại bác 76.2 phía trước không còn mục tiêu nên im lặng. Bỗng từ bên phải HQ4, HQ5 cắt lái HQ4 đâm thẳng vào 2 tàu địch. Khối cầu lửa từ họng đại bác 127ly trước mũi cùng 2 đại bác 40 ly bên phải và trái nhả đạn vào tàu địch .Tôi tận mắt chứng kiến thấy pháo bắn dữ dội. Những viên đạn đen thui bay tới tấp vào hướng tàu địch, phía xa tàu HQ16 , HQ10 đang quần thảo với tàu địch. Giữa những âm thanh hỗn độn, khói thuốc súng phà vào mặt mũi , tôi quay vào Đài Chỉ Huy để nghe máy bộ đàm nội bộ, những báo cáo thương vong liên tục dội lên đài chỉ huy. Rồi tôi lại nghe báo cáo từ nóc Đài Chỉ Huy tàu địch trúng đạn, nổ và bốc cháy. Vì hiếu kỳ tôi lại vọt ra hành lang trái nhìn phía sau nhưng không thấy gì hết quay vào Đài Chỉ Huy hỏi đâu đâu? Trung sĩ nhất Vận chuyển Ngọc đang lái tàu ngước mắt lên hướng 10h nói “Đó đó”, quay về hướng 10h thì tận mắt chứng kiến chiếc bên trái bốc lửa cháy dữ dội và chiếc bên phải trúng đạn phải quay mũi sang trái chạy vào đảo Quang Hòa. Đó là những gì tôi tận mắt chứng kiến Hạ sĩ Giám lộ Phấn đứng lên sân cờ còn khẳng định thấy thủy thủ trên tàu bốc cháy nhảy xuống biển. Điều đó chứng tỏ HQ4 và HQ5 đối đầu trực tiếp với tàu địch chứ như không phải lời ong tiếng ve nói HQ4 và HQ5 ngay từ đầu đã rời vị trí chiến đấu và còn nói HQ4 báo cáo đại bác 76ly2 trước mũi trở ngại tác xa và xin rút lui ??? . Mới vừa qua tôi đã trực tiếp nói chuyện với Thượng sĩ Trọng pháo Thành – Xạ thủ khẩu độ 76 ly2 trước mũi (đang sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh). Anh nói làm gì có trở ngại tác xạ, chỉ có phần điện (goi là điện pháo) bị trở ngại xoay trở chậm hơn bình thường ,còn khi không thấy mục tiên tàu địch trong tầm tác xạ của mình thì điên sao mà bắn cho tốn đạn. Chính ở vị trí đối đầu đó khẩu đại bác 127 ly trước mũi HQ5 trúng đạn đại bác địch, tất cả đều hy sinh anh dũng và cũng chính trong khoảnh khắc đó một viên đạn 127 ly vô tình vượt qua tàu địch đi hết tầm đạn chui vào hầm máy HQ16 và nằm đó cho đến khi trận chiến kết thúc. Tôi là người chứng kiến nên tôi phải kể ra sự thật những gì mắt thấy tai nghe để giải tỏa nỗi niềm u uất của thủy thủ đoàn HQ5 mà trên đó có Tư lệnh Đại tá Hà Văn Ngạc và Hạm trưởng Phạm Trọng Quỳnh, Hạm phó Nguyễn Tường.
Trận hải chiến đã xảy ra chỉ còn hơn tháng nữa là tròn 41 năm. Bao năm trải qua nhưng trong ký ức của tôi vẫn luôn hiển hiện. Vừa qua, bằng tất cả nghị lực của bản thân, một sức khỏe còm cõi của ông già sắp tròn 70 tuổi, với sự tài trợ của nhịp cầu Hoàng Sa – Trường Sa tôi cố gắng đi thăm một số anh em trên Khu trục hạm Trần Khánh Dư còn sinh sống rải rác trên mảnh đất thân yêu hình chữ S. Có người ở Tp.Hồ Chí Minh, ở Thủ Thừa (Long An), ở Liên Hương (Bình Thuận), Cam Ranh, rồi Lâm Đồng và ở tận Phong Điền, Huế xa xôi. Tôi đến thăm gia đình cố trung úy Đinh Ngọc Doanh (hy sinh ở đảo Gạc Ma – Trường Sa, ngày 14/3/1988) hiện đang sinh sống tại Cam Ranh. Một số đã ly hương nơi đất khách quê người, một số đã hóa ra người thiên cổ, số còn lại đã yếu đuối và nhiều bệnh tật nhưng nhắc đến trận Hải chiến Hoàng Sa thì dường như mọi ánh mắt đều sáng lên và ký ức lại cuồn cuộn hiện về. Tuy nhiên tùy vị trí và nhiệm vụ được phân công trên tàu phần đông anh em còn sống không nhớ nhiều nhưng rất hãnh diện vì đã tham gia bảo vệ Tổ quốc Việt Nam của mình. Riêng tôi những hình ảnh, âm thanh của trận hải chiến đã qua luôn hiện ra trước mắt tôi như những thước phim quay chậm không bao giờ phai mờ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét